HISTORIA kata, znaczenie nazw, ciekawostki

 

Taikyoku (太極) 

• rzeczownik ten oznacza chińską koncepcję filozoficzną związaną z konfucjanizmem oraz taoizmem, tłumaczone jako "najwyższa ostateczność"; słowo Taikyoku może też znaczyć widok ogólny albo cały punkt,

• kata Taikyoku były stworzone przez Yoshitaka Funakoshi. (1906–1945; 3-ci syn Gichin Funakoshi) i wprowadzone do użycia przez jego ojca, by jak najbardziej uprościć naukę adeptom karate,

• pierwotnie powstały 3 podstawowe formy kata Taikyoku: Shodan, Nidan, Sandan

• w Karate Kyokushin zostały ustanowione 3 kata Taikyoku: Taikyoku Sono Ich, ...Ni, ...San oraz odpowiednio wersje Ura

• embusen tego kata to rzymska litera I

• Sosai Mas Oyama określa kata Taikyoku jako podstawę wszystkich kata, którego należy się nauczyć, zanim pójdzie się ścieżką karate

​

Taikyoku Sokugi

• kata stworzone przez Mas Oyamę, aby rozwijać techniki kopnięć

• 3 kata Taikyoku Sokugi to:  Taikyoku Sokugi Sono Ich, ...Ni, ... San ​

• kata mają ten sam embusen co oryginalne kata Taikyoku (rzymska litera I)

 

Pinan (平安)

• rzeczownik Pinan oznacza w chińskim spokój i relaks; w wymowie japońskiej nazwę kata wymawia się jako heian  [へいあん]

• kata Pinan zostały stworzone przez Ankō Itosu (1831-1915) około roku 1895, wprowadził je on do systemu szkolnictwa na Okinawie, w późniejszych latach były one przejmowane przez inne szkoły i innych mistrzów sztuk walk (nie tylko karate)

• najbardziej prawdopodobna wersja powstania Kata Pinan jest taka, że powstały one z wybranych fragmentów innego, bardziej skomplikowanego kata (prawdopodobnie Kushanku i/oraz  chiang nan)

• pierwotnie powstały 3 podstawowych formy kata Pinan - Shodan, Nidan, Sandan

• w Karate Kyokushin ustanowiono 5 kata Pinan: Pinan Sono Ich, ...Ni, ... San, ...Yon, ...Go 

• Gichin Funakoshi wprowadzając karate w Japonii zmienił nazwę kata na Heian (jap.: pokój, cisza)

• obecnie poszczególne szkoły walki różnie interpretują fakt, które kata powinno być pierwsze - czy Nidan czy Shodan

• kata te są nauczane również w Korei, nazywane są  Pyeong-an (평안)

• embusen ww. kata to rzymska litera I

​

Ura kata

• ​zostały opracowane przez Mas Oyamę jako pomoc w rozwijaniu równowagi i umiejętności w technikach okrężnych

• w Karate Kyokushin ustanowiono:

  • 3 kata Taikyoku Ura: Taikyoku Sono Ich Ura, ...Ni Ura, ... San Ura (w tej wersji każdy krok (tylko) przed uderzeniem wykonujemy w Ura [odwrotnie])

  • 5 kata Pinan Ura: Pinan Sono Ich Ura, ...Ni Ura, ... San Ura, ...Yon Ura, ...Go Ura

 

Sanchin (三戦) 

• jest znane jako najstarsze kata w Karate-do,

• dosłownie znaczy ''trzy bitwy'' lub ''trzy konflikty'', może być również tłumaczone jako ''trzy punkty'' lub ''trzy fazy''.

• sanchin jest izometrycznym kata, gdzie każdy ruch jest wykonany w stanie kompletnego napięcia, a towarzyszy mu głębokie oddychanie (ibuki)

• kata sanchin jest stawiane w parze z kata tensho, w odniesieniu do filozofii ying-yang (taoizm) - sanchin to "twarde" kata (yang), a tensho to "miękkie" kata (yin)

• całe kata sanchin jest wykonywane w pozycji sanchin dachi

• praktyka kata sanchin nie tylko doprowadza do wzmocnienia ciała, koordynacji postawy zasadniczej, oddechu i ruchów rękoma, ale też ma służyć rozwojowi wewnętrznej mocy (ki) i koordynacji umysłu z ciałem

• kata to przywiózł na Okinawę z południowych Chin Kanryō Higaonna

• uznaje się, że Sanchin wywodzi się jeszcze z czasów Badhidarmy (V - VI w n.e.) i klasztoru Shaolin (Chiny kontynentalne)

​

Tensho 

• nazwa kata znaczy "wirować" albo "płynna ręka", dosłownie tłumaczy się jako "obracające się dłonie, zmieniające się ręce"

• tensho jest miękkim i obrotowym (yin) odpowiednikiem twardego i linearnego (yang) kata sanchin.

• kata to stworzył Chojun Mijagi jako dopełnienie do sanchin; Chojun Mijagi opracował Tensho po głębokich studiach chińskiego kata Rokkiszu.

• Sosai Oyama mówił, że jest to najważniejsze ze wszystkich zaawansowanych kata karate.

• film w którym Shinan Boby Lowe pokazuje zastosowanie m.in. kata Tensho w samoobronie

​

Gekisai Dai / Gekisai Sho

• rzeczownik gekisai oznacza w japoński zdobyć i zająć; może również oznaczać zburzyć, zniszczyć.

• dai oznacza "duży" i sho oznacza "na małą skalę"

• kata te uczą siły przez płynność ruchu, mobilność i wykorzystanie różnych technik; elastyczność ataku i kontratak zawsze będą wyższe od sztywnej i nieelastycznej siły

• kata Geksai były stworzone przez Chojun Miyagi (1888 -1953) twórcę stylu Gōjū-ryū) i Shōshin Nagamine (1907 -1997) w 1940 r. jako kata dla początkujących, by wprowadzić naukę podstawowych technik (kihon) dla uczniów szkół średnich na Okinawie

 

Yantsu

• wywodzi się ze słów Yan oznaczające bezpieczeństwo i Su znaczące trzy.

• nieznany jest twórca tego kata

• Yantsu znaczy również utrzymanie prostoty, czystości zasad i ideałów, wskazując na to, że każdy powinien codziennie wytężać wszystkie siły w bitwie życia, w celu przezwyciężenia słabości i pozostania czystym w sercu

• w kata tym wykonujemy techniki w 3 kierunkach (w przód, w prawo i lewo) pozostając zasadniczo w tym samym miejscu

• ukryte znaczenie tego kata to nauka walki z przeciwnikami, w sytuacji gdy za plecami mamy przeszkodę (np. ścianę)

​

Tekki 

• kata stworzone przez Sōkon Matsumura pod nazwą Naihanchi (konflikt wewnętrzny)

• później zostało podzielone przez jego ucznia Yasutsune Itosu (lub Gichin Funakoshi) na trzy części: shodan, nidan, sandan

• po podziale na 3 odrębne kata zmieniona nawę Naihanchi na Tekki (żelazny jeździec)

• embusen to linia prosta (poruszamy się tylko na boki względem pozycji startowej)

 

Tsuki No Kata - sugeruje uderzające kata. Kata uderzeń pięścią. Kata to uczy pilnować i kierować siłą uderzenia w dowolnym kierunku i różną bronią. Słowo Tsuki może też znaczyć los i szczęście. 

 

Saifa albo Saiha - znaczy zniszczenie, uderzenie albo rwanie. W tym kata możemy powiedzieć, że obojętnie jak duży problem napotkamy, z cierpliwością, determinacją i wytrwałością możemy go przełamać i pokonać. To kata stworzył Chojun Mijagi.

 

Kanku / Kūshankū

• również znane jako kata słońca; kanku oznacza "ujrzyj niebiosa", "spójrz w niebo".

• dosłownie przetłumaczony Kan znaczy "widok - właściwe przestrzeganie" i Ku znaczy "wszechświat", "powietrze", "pustkę" albo "próżnię"

• pierwszy ruch kata jest formacją trójkąta z rękami ponad głową, który przegląda się we wszechświecie i wschodzącemu słońcu. Ten trójkąt oznacza również potężne siły: "Pokój", "Miłość" i "Wolność".

• początkowo kata to nazywało się "Kushanku"; uważa się, że nazwa związana jest z chińskim attache wojskowym na Okinawie: Kushanku (Kwang Shang Fu), który przybył tam w 1756 r.; prócz pracy politycznej (dyplomata) był on ekspertem walki wręcz

• uznaje się, że kata Kanku do dziś zawiera wiele elementów pierwszych występów Mistrza Kushanku

• nazwa kanku została użyta (wprowadzona) przez Gichin Funakoshi w latach 30-tych XX wieku; właśnie to kata wybrał Funakoshi do wykonania na swym pierwszym publicznym pokazie karate-do w Japonii w 1922 r.

• kanku to wyższe kata w Kyokushin; istnieje wiele jego wersji w różnych szkołach karate (nastąpił m.in. podział na kanku sho i kanku dai)

• istnieje tylko jedno kata kanku ćwiczone w karate kyokushin i zawiera ono 60 ruchów. 

 

Seienchin - oznacza zdobywać, pokonywać. Często nazwa tłumaczona jako "szturm wewnątrz spokoju". Dosłownie oznacza "atakuj zbuntowaną osadę", lub "stłum odstępstwo", w zależności od tego, w jakich znakach chińskich jest napisana. W feudalnej Japonii, wojownicy często uczestniczyli w wielomiesięcznych wyprawach, a trudne i powolnie wykonywane pozycje seienchin miały utrzymać ich siłę ducha i determinację. Nazwa ukazuje konieczność prześcignięcia słabości ducha i stłumienie wszelkich pragnień poddania się przy spotkaniu z życiowymi próbami. Należy "stłumić buntujące się serce".

 

Sushiho - znaczy 54 kroki. Poza tym, że istnieje liczbowy związek pomiędzy nazwą i liczbą ruchów w pierwotnej formie, liczba 54 związana jest także z filozofią buddyjską. Kata to było jednym z dwóch najbardziej rozwiniętych w szkołach Shuri-te. Inne style Karate nazywają to zaawansowane kata Gojushiho. Kata to symbolizuje rozmowę mającą nam przypomnieć o wadze, przeznaczeniu i wpływie kroków, które podejmujemy w naszym codziennym życiu. Kroki, które podjęliśmy w przeszłości są połączone z tymi, które podejmujemy dzisiaj i mają wpływ na decyzje podejmowane w przyszłości. Więc możemy powiedzieć, że osiągnięcia dzisiejsze są konsekwencją kroków podjętych (ciężką pracą) w bliskiej lub dalszej przeszłości. Sushiho przypomina nam również o naszych korzeniach, rodzinie, nauczycielach etc.

 

Garyu - "opierający się smok" - oznacza przyczajonego lub leżącego smoka. Japońska filozofia mówi, że wielki człowiek, który pozostaje w cieniu jest nazywany Garyu. Smok jest symbolem potęgi i siły, ale nie okazuje swojej mocy jedynie przez zwykła próżność. Podobnie prawdziwy karateka nie chełpi się swoimi umiejętnościami a raczej ceni pokorę i skromność.Kata to zostało stworzone przez Mas Oyamę. ''Garyu'' było jego pseudonimem w jego wczesnej działalności w karate. Prawdziwy karateka rozwija w sobie ducha pokory i jak opierający się smok, ma siłę, lecz decyduje się jej nie 'wypuszczać'.

 

Seipai - tłumaczone jest jako ''osiemnaście rąk''. Numer osiemnaście pochodzi zasady buddyjskiej zasady 6x3, gdzie cyfrę 6 reprezentują: kolor, głos, smak, zapach, dotknięcie i sprawiedliwość; a cyfrę 3 reprezentują: dobro, zło i pokój. Było to jedno z najbardziej rozwiniętych kata w szkołach Naha-te, choć to kata, które znane jest w Kyokushin, tak różne jest od wersji Goju, że można je w ogóle uważać za osobne kata. 

 

 

 

Bibliografia:

1. http://www.karatestaszow.boo.pl

2. opracowanie własne na podstawie Wikipedii

3. Kyokushin Kata Encyclopedia, Shihan Bertrand Kron

4. http://bushindo.pl [dostęp: 30.10.2019]

5. https://en.wikipedia.org/wiki/Kyokushin#Kata [dostęp 28.11.2019]

6. http://samurajki.pl/tekki-kata/ [dostęp 4.12.2019]

7. http://www.kachi.pl/trening-karate [dostęp 4.12.2019]